شهید ثانی رحمه الله از فقهای برجسته قرن دهم جبل عامل و متولد سال ۹۱۱ق و متوفی سال ۹۶۵ق می باشد که کتاب الروضة البهیه وی همچنان در حوزه علمیه کتاب درسی می باشد و آراء وی مورد بررسی قرار می گیرد. در بررسی آراء وی باید این نکته را مد نظر داشت که او نیز همچون سائر علما در سیر علمی خود تبدل رای و نظر داشته است فلذا در روند بررسی آراء و ادله باید سال نگاشتن کتب وی مد نظر باشد.وی سه کتاب فقهی استدلالی مشهور به صورت شرح نگاشته است :

۱. روض الجنان فی شرح ارشاد الاذهان: شرح غیر مزجی از بخش طهارت و صلاة کتاب ارشاد الاذهان تالیف علامه حلی رحمه الله (متوفی ۷۲۶ق) است که وی در تاریخ ۹۴۹ق نگاشتن آن را به پایان رسانید.

۲. الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه فی الفقه الامامیه: شرح مزجی کتاب اللمعه الدمشقیه تالیف شهید اول رحمه الله (متوفی ۷۸۶ق) که بخش اول کتاب یعنی از ابتدای کتاب تا انتهای کتاب المساقاة را در سال ۹۵۶ق و ادامه آن را در سال بعد به پایان رساند.

۳. مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام: شرح غیر مزجی کتاب شرائع الاسلام اثر محقق حلی رحمه الله (متوفی ۶۷۶ ق) است که نگارش این کتاب را در چهار دوره انجام داد: بخش اول یعنی کتاب العبادات را تا ۹۵۱ق و بخش دوم یعنی کتاب العقود را تا ربیع الثانی سال ۹۶۳ق و کتاب الایقاعات را تا رمضان ۹۶۳ق و کتاب الاحکام را تا ربیع الثانی ۹۶۴ق به اتمام رسانید.

بنابراین در تعارض اقوال وی در این سه کتاب باید سال نگارش آن مطلب مورد توجه قرار گیرد. به عنوان مثال وی در ۶ جای مختلف (۳ بار در لمعه و ۳ بار در مسالک ) موضوع "تولی طرفین عقد توسط وکیل بدون اذن صریح موکل" را مطرح نموده که تنها در یک مورد (در کتاب المتاجر شرح لمعه) به دلیل عدم وجود دلیل شرعی و مخالف مشهور فتوا به جواز داده است و در ۵ مورد دیگر (در کتاب المتاجر  مسالک،در کتاب الوکاله شرح لمعه و مسالک و در کتاب النکاح شرح لمعه و مسالک) فتوا به منع داده است.که با توجه به این که از نظر تاریخ فتوای جواز وی مقدم بر همه موارد منع است (فتوا به جواز مربوط به قبل از سال ۹۵۶ق است و فتوای به منع در هر ۵ مورد مربوط به بعد از این تاریخ می باشد) می توان نتیجه گرفت که فتوای وی تغییر کرده است و او ادله عدم جواز را یافته است.

محمد رضا مختاری