ماده۱. مبنای اصلی این روش بر پیش‌مطالعه و پیش‌مباحثه طلاب و ارائه درس روزانه توسط شاگردان است. به این معنا که درس روزانه که توسط استاد، معین می شود می‌بایست قبل از شرکت در کلاس، مطالعه و مباحثه شود و همه شرکت‌کنندگان آماده ارائه درس باشند تا یکی از طلاب که از طریق قرعه مشخص می شود، متن یا موضوع خواسته شده را توضیح و به اشکالات بقیه پاسخ دهد. استاد محترم، ناظر این مذاکره  است و اگر طلبه در ارائه درس و پاسخ به اشکالات، دچار اشتباه شد استاد تذکر می‌دهد و پس از اتمام هر موضوع، استاد نظر خود را ارائه کرده و بحث را جمع بندی می کند.

ماده۲. تعداد شرکت‌کنندگان در هر کلاس در این برنامه حتی الامکان نباید از ۱۰ نفر تجاوز نماید.

ماده۳. در این برنامه، مباحثی از فقه و اصول مطرح می‌شود که علما به آن پرداخته‌ و مورد  بحث و بررسی قرار داده اند، تا طلاب با استفاده از افاضات آنها، روش اجتهاد را فرا گیرند.

ماده۴. این برنامه  در دو مرحله اصلی به مدت ۵ سال و یک مرحله تکمیلی به مدت ۲ سال اجرا می‌شود:

در مرحله اول به مدت ۳ سال بخش هایی از متون مهم و معتبر فقهی و اصولی به شیوه ای که در ماده ۱ بیان شد، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

تذکر: در این مرحله در بخش اصول، مبنای کار کتاب کفایة الاصول و حواشی آن (فوائد ‌الاصول، نهایة الافکار، نهایة الاصول، انوار ‌الهدایة، مصباح ‌الاصول) است و سعی می‌شود از آثار بزرگانی که قلم سنگینی دارند یا نوعاً مطالب آنها عمق خاصی دارد (مانند: نهایة الدرایة محقق اصفهانی و بحوث فی الاصول مرحوم شهید صدر) کمتر استفاده شود.

در بخش فقه، مبنای کار جواهر الکلام و آثار تفصیلی بعد از آن از قبیل: مستمسک العروة، مصباح الفقیه، نهایة التقریر، آثار فقهی امام خمینی و موسوعة آیة الله خویی است.

در هر بحث، استاد می تواند حسب صلاحدید فقط به برخی از کتاب های نام برده شده، ارجاع دهد و یا به جای برخی از آنها، کتاب دیگری را برای مراجعه معرفی نماید.

در مرحله دوم به مدت ۲ سال استاد موضوعی را برای بررسی و تحقیق طلاب در هر روز درسی مطرح و منابع مناسبی را برای مراجعه طلاب به آنها معرفی می کند. طلاب موظفند مطالب مربوط به موضوع را از منابع مشخص شده استخراج و درباره آنها به تحقیق و سپس مباحثه بپردازند. تقریر و دسته بندی مطالب توسط طلاب در هر جلسه درسی در حضور استاد و اعلام نظر و جمع بندی استاد، به روش ذکر شده در ماده ۱ (قرعه و ....) است. در این مرحله در هر دو بخش فقه و اصول، کتبی که دارای عمق بیشتری هستند نیز مورد بررسی قرار می گیرد.

مرحله تکمیلی برای متقاضیانی که دو مرحله اصلی را گذرانده و خواهان شرکت در محله تکمیلی باشند، به مدت ۲ سال اجرا می شود.

در این مرحله، موضوع توسط استاد ارائه می شود و انتخاب منابع برای مراجعه و تحقیق توسط خود طلاب صورت می گیرد. نحوه پاسخگویی طلاب در این مرحله نیز همانند دو مرحله قبل و شیوه مذکور در ماده ۱ است جز اینکه در انتهای هر مبحث، طلاب عضو برنامه موظفند مطالب ارائه شده در آن مبحث و نقد و نظراتی که از سوی استاد در خلال بحث مطرح شده و همچنین نظر نهایی استاد را تنظیم و به صورت یک مقاله ارائه نمایند.

ماده ۵. در هر سه مرحله می بایست تقریرات به صورت ماهانه توسط طلاب تدوین شود و به تأیید استاد و یا استاد راهنما برسد.

ماده ۶. در این روش، مطالب رجالی از قبیل: نکات کلی رجالی، توثیقات عامه، وضعیت رواة، کتب رجالی و درجه اعتبار آنها، همه و همه در ضمن مباحث فقهی و بررسی اسناد روایات مورد بحث قرار می‌گیرد و از آنجا که مطالب در این روش، بارها و بارها در طول دوره تکرار می‌شود در ذهن طلاب ماندگار خواهد شد.

*     *     *

یاد آور می شود این روش به مدت ۲۳ سال در مدرسه شهیدین (ره) توسط استاد علی عندلیبی (دامت برکاته) اجرا شده است و در طول این مدت حدود ۱۲۰ طلبه در آن شرکت کرده اند و آن تعداد از آنها که دوره کامل را طی کرده اند به نتایج بسیار خوبی در زمینه تدریس، پژوهش و تألیف رسیده اند.

دوره فقه و اصول
مدرسه علمیه شهیدین
۱۳۹۷/۹/۲۴

Clock second-hand Clock minute-hand Clock hour-hand
سه شنبه
۱۳ آذر ۱۴۰۳
۱ جمادی‌الثانی ۱۴۴۶
2024 December 3