شناسنامه:

صاحب امتیاز: مدرسۀ شهیدین بهشتی و قدوسی (ره)
مدیر مسئول: سید محمد رضا طباطبایی
به کوشش معاونت پژوهش مدرسۀ شهیدین (ره)
سردبیر: مهدی خیاط­ زاده
هیئت تحریریه: محمد پاکدین، محمد بختیاری، سلمان حسین زاده، سید محسن صفایی
ویراستار مقالات فارسی: محمد امین کلانتری
بازبینی و طراحی: محمد امین کلانتری

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

دانلود شناسنامه

دانلود شیوه نامه نگارش

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مقالات:

 ۱. باب اغتفار 

امیرمهدی گیوه چی - صفحه ۵ تا ۱۹ | دانلود مقاله PDF 

چکیده:
زبان عربی برای کلمات احکام و قواعدی دارد که معمولا در شرایط خاصی جاری می شوند. این قواعد گاهی اوقات و بنا به دلایلی در شرایطی ناقص جاری می شوند. «خلاف قاعده بودن»، «شاذ بودن»، «قبیح بودن» یا «اجرا نشدن قاعده به دلایل دیگر» و ... تعابیری است که در این حال بر قواعد و احکام اطلاق می شود. از جمله این تعابیر، تعبیر «یغتفر فی الثوانی ما لایغتفر فی الاوائل» یا مشابه آن است که برخی از آن تحت عنوان باب اغتفار یاد کرده اند. به دلیل پراکندگی زیادی که مطالب این باب دارد، در کتب نحوی دارای باب مجزایی نیست و یا نهایتا تحت عنوانی شبیه به عنوان مذکور، مصادیقی برای آن ذکر شده است. این قاعده معمولا در جایی کاربرد دارد که حکمی علاوه بر این که در بستر دارای شرایطش اجرا می شود، در بستر دیگری که فاقد شرایط است نیز اجرا شود. در این هنگام است که اصطلاحا می گویند در موضع دوم، قاعده اغتفار جاری شدن است. ممکن است این سوال به ذهن بیاید که قاعده مذکور همان بحث استثنای قواعد است که در بسیاری از موارد وجود دارد اما با دقتی بیشتر می توان دریافت که این قاعده همان استثنا نیست. بررسی موارد این قاعده در نهایت به ما کمک می کند تا علت اجرا شدن یا عدم اجرای برخی از احکام در بسترهایی با شرایط متفاوت را بیابیم.

 ۲. تعديه؛ در پرتو معناشناسی 

علی قائمی اميری - صفحه ۲۱ تا ۴۶ | دانلود مقاله PDF

چکیده:
ضرورت شناخت کامل تعديه براي فهم صحيح کلام عرب، انگیزه نگارش این تحقيق شد. این تحقیق روشن می سازد که برای تعدیه غیر از یک معنای لفظی، یک معنای معنوی نیز وجود دارد. بنابر این تعدیه دو اصطلاح دارد که یکی اعم از دیگری است. ما در این تحقیق، معنا و کاربرد تعدیه را بیان کرده و جهت وضوح بیشتر، تفاوت ها و شباهت های آن را با مفهوم صیرورت نیز بیان کردیم.

 ۳. حقیقت مجاز عقلی (همراه با تطبیق در قرآن) 

سید محمد امین شریعتمداری - صفحه ۴۷ تا ۶۳ | دانلود مقاله PDF

چکیده:
مجاز یکی از مهم ترین مسائل علم بلاغت است که در همه زبان ها وجود دارد ولی در زبان عربی و فارسی به دلیل سابقه طولانی بلاغت و فصاحت در آن ها، مباحث مربوط به مجاز توسعه زیادی یافته است. از سوی دیگر در قرآن به موارد زیادی از مجاز بر می خوریم. بنابر این بر مفسّر و کسی که می خواهد در قرآن بیاندیشد لازم است این موارد را بشناسد. مجاز خود به دو دسته لغوی و عقلی تقسیم می شود، نوشتار پیش رو به تبین ماهیت مجاز عقلی پرداخته و از دو قسمت تشکیل شده است. در بخش اول به تبیین و توضیح مجاز عقلی پرداخته شده است که شامل بررسی تعاریف متفاوت بلاغیون و اختلاف نظر ایشان درباره مجاز عقلی و تفاوت های آن با مجاز لغوی و علاقه های مجاز عقلی و ارزش ادبی آن است. در بخش دوم نیز سعی شده مواردی که براساس تفسیر شریف المیزان، مجاز عقلی محسوب شده است بررسی شود و معنا و علاقه مجاز گفته شود.

 ۴. بررسی استعمال «من» موصول برای غیرعاقل و «ما» موصول برای عاقل، با تأکید بر آیات قرآن 

علیرضا شاه‌علی - صفحه ۶۵ تا ۸۹ | دانلود مقاله PDF

چکیده:
مقاله حاضر، با جمع آوری اقوال و آراء پراکنده نحویون متقدم و بعضاً متأخر، ابتدا بحثِ اختصاص «من» موصول به عاقل و بعد از آن جایگاه و شرایط استعمال آن را برای غیرعاقل، بررسی کرده است. پس از آن، اختصاص «ما» به غیرعاقل و استعمال آن برای عاقل، دنبال شده است. کثرت مواضع استعمالی «ما» برای عاقل، سبب شده در تبیین این مواضع استعمالی، اختلافات زیادی رخ دهد.‌ اتخاذ هر یک از أغراض و تأویل‌های گوناگونی که مطرح شده، تأثیر مستقیمی در فهم صحیح معنا دارد. لذا بررسی دقیق مواضع استعمال «ما» برای عقلاء، و اختلاف آراء در خصوص تبیین آن، دارای اهمیت است. تأکید بر بررسی آیات و پرداختن به مباحث تفسیری مرتبط با هر بخش، موجب غنای بیشتر شده است.

 ۵.نگاهی به مسأله تضمین 

 محمدسعید وحیدپور | صفحه ۹۱ تا ۱۰۱ | دانلود مقاله PDF

چکیده:
یکی از صنعت های ویژه زبان عربی، تضمین است که کم تر مورد توجه علما و مترجمان قرار گرفته است. از تضمین در علم بلاغت نیز بحث می‌شود اما در این مقاله سعی شده است با بررسی کتب مختلف نحوی، به طور مختصر به ابعاد مختلف تضمین نحوی پرداخته شود. بعضی از علمای نحو در ضمن بحث تعدّی و لزوم فعل، به صورت استطرادی از تضمین بحث کرده‌اند. تضمین آن است که یک لفظ معنای دو لفظ را به وسیله قرینه برساند و حکم لفظ دوم را بگیرد. استعمال این اسلوب، به غرض اختصار انجام می گیرد. تضمین در واقع روی دیگری از مبحث «منصوب بنزع الخافض» و استعمال حروف به جای یکدیگر است.

 ۶.تفاوت موصولات مشترک و مختص 

محمود جعفری خرمی | صفحه ۱۰۳ تا ۱۲۵ | دانلود مقاله PDF

چکیده:
موصولات که یکی از کلمات پرکاربرد در زبان عربی هستند به دو نوع مشترک و مختص تقسیم می شوند. با مشاهده بسیاری از آیات شبیه به هم در قرآن کریم می توان دریافت که بین این دو نوع موصول تفاوت هایی وجود دارد. این تفاوت ها به دو قسمت ظاهری و معنایی تقسیم شده-اند و در فصل های اول و دوم این مقاله مورد بررسی قرار گرفته اند. نکته اصلی در این مقاله اینست که بر خلاف کلام اکثریت قریب به اتفاق علمای نحو، بین موصولات مشترک و مختص در معنا نیز تفاوت وجود دارد و این تفاوت معنایی، ذهن ما را در فهم بهتر آیات قرآن کریم یاری می بخشد.

 پوستر: