شناسنامه:

صاحب امتیاز: مدرسۀ شهیدین بهشتی و قدوسی (ره)
مدیر مسئول: سید محمد رضا طباطبایی
به کوشش معاونت پژوهش مدرسۀ شهیدین (ره)
سردبیر: مهدی خیاط­ زاده
هیئت تحریریه: حجج اسلام آقایان: رضا عندلیبی، یحیی گوهری، سید مرتضی خاتمی، قاسم محبّی، محمد بختیاری، محسن صفایی، مهدی خیاط‌زاده
بازبینی و طراحی: هادی عبدالمالکی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

دانلود شناسنامه

دانلود شیوه نامه نگارش

دانلود فهرست

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مقالات:

 ۱. بررسی آوایی سوره مبارکه ضحی  

سید محمد رضا علوی - صفحه ۷ تا ۲۶ | دانلود مقاله PDF

چکیده:
علوم ادبی به عنوان علوم آلی برای فهم متون دینی و دریافت دقائق آن‌ها برای پژوهشگر علوم دینی مطرح هستند. ریزبینی‌های بیشتر و دقت به جنبه‌هایی که کاوش در آن‌ها کمتر انجام شده است ما را در به دست آوردن نکات دقیق‌تر و عمیق‌تر یاری می‌نمایند یکی از این عرصه‌ها بررسی‌های عمیق و همه جانبه و مبتنی بر مقایسه در ساخت آوایی قرآن کریم است این پژوهش در پی آن است که پس از بررسی اختلاف قرائات در سوره مبارکه ضحی به عنوان یک نمونه با تکیه بر تحلیل‌ها آماری و مقایسه با سایر سور جزء سی قرآن به رمزگشایی آوایی و نمایش ائتلاف لفظ و معنا در این سوره بپردازد.

 ۲. ضرورت شعری  

محمدرضا هوشیاری - صفحه ۲۷ تا ۴۸ | دانلود مقاله PDF

چکیده:
یکی از منابع استنباط قواعد نحوی شعر است اما شاعران در برخی از نوشته‌های خود، خلاف قاعده زبان عربی سخن رانده‌اند؛ این امر توسط نحات به ضرورت شعری مشهور شده است؛ با اینکه در تبیین ضرورت شعری اختلافات بسیاری مشاهده می‌شود اما می‌توان تعریفی اصطلاحی از آن ارائه کرد که وجه اشتراک اکثر نظرات در این بحث باشد و آن تعریف عبارتست از عدم رعایت قواعد نحوی یا صرفی که در اکثر موارد به منظور حفظ وزن یا قافیه شعر می‌باشد. در این بحث سه نظر اساسی وجود دارد؛ نظر اول حکم به بی‌قید و شرط بودن ضرورت شعری داده‌اند به این معنا که شاعر بدون هیچ قیدی می‌تواند خلاف قاعده رایج زبان عربی سخن بگوید؛ نظر دوم این تعریف را مقیّد کرده است به این توضیح که شاعر فقط به دلیل حفاظت بر وزن یا قافیه شعر می‌تواند مرتکب ضرورت شعری شود و نظر سوم به طور کلی ضرورت شعری را قبیح و شاعرانی که مرتکب ضرورت شعری شده‌اند را خطاکار می‌داند. این مقاله در صدد است تا با نقد و بررسی ادله هریک از نظرات و تطبیق آنها در برخی شاهد مثال‌ها، این موضوع را مورد واکاوی قرار دهد.

 ۳. رویکرد نحات در توسعه و تضییق معانی حروف جارّه  

سید محمد حسین محمودی - صفحه ۴۹ تا ۶۰ | دانلود مقاله PDF

چکیده:
نیابت معانی حروف جر از همدیگر بحثی جنجالی در تاریخ نحو عربی بوده است و می‌باشد. بر این اساس نحات دارای رویکرد‌های تیسیری و یا تضییقی درباره این معانی شده‌اند. برای بررسی دقیق نظرات اساسی و محوری و جزییات لازم در این مقاله جمع آوری شده تا بتوان ابتداءاً مواضع دعوا را به درستی مشخص کرد. سپس به کنکاش در میان آن‌ها پرداخت تا روشی که مورد قبول باشد را بتوان یافت. در نهایت این مقال بررسی بیشتری انجام شد تا اجزاء این روش به ترتیب قرار گیرند و اجزائی که در مواضع نحات اشاره نشده بود برای کامل کردن مراحل به آن اضافه شود. آنچه در پایان بدان رسیدیم بهترین رویکرد منظم در باب معنی‌گذاری حروف جاره از نگاه ما بوده است.

 ۴. کتاب‌شناسی تفاسیر ادبی  

محمدحسین رجبی - صفحه ۶۱ تا ۷۸ | دانلود مقاله PDF

چکیده:
در طول تاریخ اسلام، رویکردهای مختلفی در تفسیر قرآن وجود داشته است؛ از جمله این رویکرد‌ها می‌توان به رویکرد ادبی اشاره کرد که مفسر در این روش به بررسی آیات قرآن از جنبه‌های لغوی، صرفی، نحوی، بلاغی و... می‌پردازد. در میان تفاسیر ادبی موجود برخی تفاسیر از جامعیت و اقبال بیشتری برخوردار هستند. 5 تفسیر بزرگ الکشاف، المحرر الوجیز، جوامع الجامع، البحر المحیط و تفسیر جلالین از جمله‌ی این تفاسیر هستند. در این نوشته به بررسی مختصر زندگی نامه مولف، انگیزه تالیف و رویکرد و عملکرد مفسر در هر یک از تفاسیر مذکور پرداخته شده است.

 ۵. صنعت التفات و تطبیق آن بر آیات قرآنی  

سید محمد جواد مرتضوی | صفحه ۷۹ تا ۹۳ | دانلود مقاله PDF

چکیده:
زیبایی‌های ادبی و بلاغت قرآن کریم یکی از موضوعات مهم برای راهیابی به ژرفای معارف عمیق این کتاب ارزشمند است و یکی از موضوعاتی که ما را به این هدف می‌رساند و مورد توجه بلغاء بوده است استفاده از صنعت التفات در آیات قرآنی است واین پژوهش در پی بررسی فن التفات در قرآن است تا از زیبایی‌های ادبی قرآن پرده بردارد و با بیان تأثیری که این صنعت در معانی آیات دارد ما را بیش‌تر تشویق به انس با این کتاب بس عظیم کند و ما را بار دیگر با اعجاز قرآن آشنا کند. در این پژوهش ابتدا التفات را از جهت لغوی و اصطلاحی بررسی می‌کنیم و به فواید استفاده و بلاغت این فن می‌پردازیم و در پی آن هستیم که دسته‌بندی از صنعت التفات را همراه با تطبیق بر آیات قرآنی ذکر کنیم و به تفصیل از زیبایی‌های التفات در قرآن پرده برداریم.

 ۶. مواجهة النحاة القرائات القرآنیة بین الرفض والقبول دراسة تحلیلیة  

محمد امین متینی راد | صفحه ۹۵ تا ۱۲۱ | دانلود مقاله PDF

الملخص:
بعد التعریج علی كتب النحویة تتجلی للباحث بان المشاهیر من النحاة قد قاموا بتضعیف القرائات او القراء. لذلك یسعی المقال بطریقة تطبیقیة و تحلیلة مع القاء الضوء علی المصادر الاولی أن یدافع عن النحویین الذین قد رفعوا رایة التضعیف و التخطئة ازاء القرائات حینا و القراء أحیانا؛ و هی تكون المدافعة عن المنهج البصری و ان كان بطریقة غیر مباشرة. و مما لم یجد المولف أن یشیر الیه احدا من الباحثین، هو خمسة من الملاحظات اللتی تجدر الالتفات الیها حین المواجهة تضعیفا أو ما یجری مجراه و الاول منها هو الدقة فی تخطئة النحوی و فیما یخطّئه هو؛ و الثانی هو معرفة القارئ و الثالث التحقیق فی سند روایة الذی ینتمی الی القارئ الذی تمّ تخطئته و الرابع هو معرفة النحوی و الخامس امور اخری كاثبات اجتهادات القراء و اظهار اللحن فی السنتهم و عدم معرفة القراء باللغة العربیة و الی ما هنالك. و ایضا یسعی المقال الی رصد اهمیّة حدیث السبعة الذی احتل مكانة سامیة فی الموضوع و لا یبعد القول بأن ما فعله كثیر من النحاة من التضعیف ازاء القرائات و القراء، هو ما یضعّف حدیث السبعة. و مما تطرق الیه المقال هو ضعف المنهج للكوفیین حیث یسبب الدور. و كذلك قد یتم التطرق الی علل الرفض للقرائات من قبل النحاة.