طرح راه مطهر
- مدیر سایت
- الزيارات: ۷۲۳۴
برنامه مطالعه کتب استاد شهید علامه مرتضی مطهری (رحمه الله علیه) که با عنوان طرح راه مطهر شناخته می شود، از سال 1381 بصورت داوطلبانه و با برنامه ای اختیاری در مدرسه علمیه شهیدین (ره) شروع بکار کرد.
از همان ابتدا و در میان نگاشته های متعدد و کتب مختلف دانشمندان و علمای برجسته عالم تشیع، مطالعه آثار استاد شهید علامه مرتضی مطهری (رحمه الله علیه) به سبب ویژگی های خاص و منحصر به فرد، به عنوان بهترین گزینه برای یک دوره اسلام شناسی کوتاه مدت مورد توجه قرار گرفته بود. برخی از این ویژگی ها عبارت اند از:
1. تاکيد ويژه بزرگانی همچون امام خمینی (رحمه الله علیه) و مقام معظم رهبری (حفظه الله) مبنی بر مطالعه آثار استاد شهید (ره) که خود بیانگر اهمیت و ضرورت پرداختن به آن است.
2. روانی و سادگی کتب استاد شهید (ره) که موجب سهولت در فهم شده و با تخصیص وقت کمتر ، استفاده بیشتر را ممکن می سازد.
3. نگاه انتقادی و دقیق استاد شهید (ره) به موضوعات که به صورت ناخودآگاه ذهن خواننده را دقیق و منظم می سازد.
4. جامعيت آثار و پوشش موضوعات متنوع در بسیاری از حوزه های معرفتی، که نگاهی کلان در دامنه علوم و معارف اسلامی را به خواننده منتقل می کند.
5. کاربردی و به روز بودن آثار که با وجود گذشت بیش از سی سال از شهادت ایشان، همچنان مورد استفاده می باشد و پاسخگوی بسیاری از سوالات موجود است.
با گذشت اندک زمانی، خلأها ، کمبود ها و مشکلات طرح موجود مورد توجه قرار گرفت و مسئولین مربوطه در صدد حل آنها برآمدند. در گام نخست و به عنوان زیربنایی ترین گام، اتاق فکر مشترکی از طلاب مستعد و مسئولین شکل گرفت و برنامه دستخوش تغییراتی شد که به اختصار به آن ها اشاره می شود.
1. تغيير سازمانی از معاونت تهذیب به معاونت آموزش: در حال حاظر طرح راه مطهر وابسته به معاونت تهذیب مدارس است و جنبه فعالیتی اخلاقی - فرهنگی دارد اما در مدرسه علمیه شهیدین (رحمه الله علیهما)، این طرح زیر نظر معاونت آموزش بوده و برنامه ای کاملا علمی و آموزشی شمرده می شود.
2. الزامی شدن طرح: معاونت آموزش مدرسه علمیه شهیدین (رحمه الله علیهما) جهت الزام هر چه بیشتر طلاب به کتب استاد شهید و رسمی شدن این فعالیت علمی در مدرسه، آن را طرحی الزامی دانست و به عنوان یک ماده فوق برنامه در مدرسه در سیستم علمی طلاب وارد شد .
3. به روز آوری و تغيير سوالات امتحانی: سوالات امتحانی موجود در حوزه کتب استاد شهید بسیار ساده، حافظه ای و کلیشه ای است و رغبتی در خوانندگان برای تلاش و دقت هر چه بیشتر ایجاد نمی کند، به همین خاطر مسئولین طرح با استفاده از خود طلاب، دست به تغییر سوالات موجود زده و قالبی جدید از سوالات را از کتب استاد شهید استخراج نمودند. طرح سوالات جدید بر دو مبنا استوار بوده :
الف) ارزیابی گلوگاه آموزش است . اگر ازریابی را تغییر دهیم ، تمام سیستم آموزشی خود را با آن هماهنگ می کند.
ب) هدف گیری در طرح سوالات ، کاربردی شدن آنها بگونه ایست که خواننده کتاب احساس کند مطالب کتاب را در زندگی روزمره خود استفاده می کند.
سوالات زیر به عنوان نمونه از سوالات ارزیابی در امتحانات مختلف انتخاب شده اند:
* هنگامی که ایران به دفاع از سوریه می پردازد برخی از افراد انتقاد می کنند و معتقدند نباید با کشوری که رئیس ان دیکتاتور است ارتباط برقرار کرد و آن را به مشروعیت شناخت و از آن دفاع کرد . ایا می توانید اصول ارتباط دوستانه با کشورهایی که به صورت دیکتاتوری اداره می شوند را با استفاده از فرمایش پیامبر اکرم نسبت به مهاجرت مسلمین به حبشه استخراج کنید ؟ (داستان راستان)
* وضعیتی که از ابتدای انقلاب مشاهده می کنیم این است که ایران علی رغم ضعف اقتصادی خود می خواهد در برابر کشورهای سرمایه داری مانند امریکا و انگلیس مقاومت کند. در نتیجه این سیاست است که روز به روز برحجم تحریم ها افزوده می شود و ایران نمی تواند با آرامش به رشد خود ادامه دهد. چرا جمهوری اسلامی برای مدتی در برابر این کشورها کوتاه نمی آید تا بتواند در فرصت مناسب و با قدرت کافی در برابر آن ها بایستد؟!!»
با استفاده از پاسخی که امیرالمومنین (ع) به مغیره بن شعبه در این زمینه دادند، به این سوال پاسخ دهید. (سیری در سیره نبوی ص117)
* «...امر به معروف و نهی از منکر، مشروط به قدرت است. بنابراین اگر نمی توانستیم کاری بکنیم، دیگر اسلام از ما چیزی نمی خواهد. خیالمان راحت است و وظیفه ای نداریم... »
با استفاده از قاعده « قدرت شرط وجود است نه شرط وجوب » مغالطه موجود در کلام فوق را شفاف کرده و با در نظر گرفتن مساله «ولایت از قبل جائر» به آن پاسخ دهید. (حماسه حسینی)
* هنگامی که طلاب وارد حوزه می شوند، غالبا احساس می کنند که مهم ترین عامل در موفقیت علمی، زیاد کتاب خواندن است. به همین سبب، مطالعه محوری را بر برنامه خود حاکم می کنند؛ یعنی دائما در حال مطالعه کتب مختلف هستند. مثلا ممکن است در یک روز چندین کتاب را ورق بزنند و با منابع زیادی ارتباط داشته باشند. یا مثلا در دروس علمی خود، ذیل هر مطلبی که می خوانند، به کتاب های متعددی مراجعه می کنند. با استفاده از نظر شهید مطهری، روش این افراد را نقد کرده و فرایند مطالعه صحیح را توضیح دهید. (حماسه حسینی ص 328)
امروزه وقتی به کسی تذکر می دهیم یا او را نهی از منکر می کنیم، کم و بیش با اینگونه پاسخ ها مواجه می شویم: «چه حرفا میزنی ها... سخت نگیر... دلت باید پاک باشه...!» شما در پاسخ چه می گویید؟! جواب خود را به صورتی تبیین کنید که مخاطب شما نسبت به رابطه متقابل عمل و ایمان متقاعد گردد. (احیای تفکر اسلامی ص37)
* این روزها عناوینی همچون « علم دینی » یا مثلا « تولید علوم انسانی اسلامی » زیاد به گوشمان می خورد . اولین سوالی که در این زمینه مطرح می شود این است که اصلا مقصود از علم دینی چیست ؟ نظر معروف ، علم دینی را ، منحصر در دانش هایی می داند که با یکی از سه حوزه عقاید ، اخلاق و احکام دین مرتبط است ؛ چه به صورت مستقیم مانند فقه ، کلام ، تفسیر و ... ، چه به نحو غیر مستقیم مانند ادبیات عرب ، منطق و ... . شهید مطهری در کتاب ده گفتار و در فصل فریضه علم به این موضوع پرداخته و ضمن نقد نظر برخی، نظریه ای جدید را در این باره مطرح می کند . نظریه شهید مطهری در رابطه با علم دینی را ذکر بفرمایید . (ده گفتار ص 180)
4. طراحی سيستم آموزشی: از نتایج پیوستن طرح راه مطهر به معاونت آموزش، برگزاری منظم امتحانات در چارچوب معاونت مانند سایر امتحانات رسمی مدرسه است که با پیگیری های لازم مانند حضور و غیاب، تاخیر، ثبت نمرات و گزارش و ... همراه است.
5. برنامه ويژه طلاب سال اول: طلاب جدید الورود، نیاز به دانستن اهمیت، ضرورت، روش مطالعه، برتری آثار استاد شهید و ... دارند به همین خاطر ابتدای هر سال تحصیلی برای آنها سلسله جلسات توجیهی بر قرار می شود و از اساتید خبره برای پاسخگویی به سوالات و تبیین جوانب طرح استفاده می شود.
برنامه های جانبی :
1. مراسم افتتاحیه ،اختتامیه و سالگرد شهادت استاد: در هر سال تحصیلی، طرح راه مطهر سه مراسم رسمی با حضور اساتید و بزرگان ،برگزار می کند که با استقبال طلاب مدرسه مواجه می شود .
2. سخنرانی بين نماز مغرب و عشاء: طلاب هر پایه ، یک شب در هفته بین نماز مغرب و عشاء به معرفی و تبیین کتابی که در آن ماه ارزیابی از آن برگزار می گردد می پردازد ، این امر موجب مرور مختصر مباحث مختلف کتاب، طرح سوالات مهم و کاربردی و استفاده سایر طلاب از مباحث آموزنده می شود.
3. تابلوی طرح راه مطهر: در این تابلو مطالب ناب و آموزنده استاد شهید به صورت مرتب نصب شده و مورد استفبال طلاب قرار میگیرد، همچنین اخبار مربوط به طرح، اسامی ممتازین و ... نیز در آن منعکس می شود.
4. برگزای کلاس جمع بندی و پرسش و پاسخ : در انتهای زمان مطالعه هر کتاب، یک کلاس جمع بندی برگزار می گردد که در آن سوالات طلاب نسبت به مباحث مطروحه در کتاب توسط استاد پاسخ گفته می شود و نکات لازم و تکمیلی توسط ایشان به طلاب عرضه می شود.
5. برگزاری کلاس ممتازين طرح: در این سلسله کلاس ها به جمع بندی ، تحلیل و بررسی مطالب پرداخته می شود و هدف گیری آن ، تولید نظام فکری استاد شهید در قالب کتاب، جزوه و... می باشد.
6. سامانه پيامک: این سامانه در سه محور مورد استفاده قرار می گیرد:
* ارسال گزیده سخنان استاد شهید در مناسبت های مختلف
* اطلاع رسانی برنامه های مربوطه
* ارسال گزیده جملات هر کتاب در فرصت مطالعاتی آن
7. مشارکت در مناسبت های مذهبی و ملی: سخنان استاد درباره مناسبت های مختلف انتخاب شده و در قالب بنر، پوستر و ... در منظر عموم قرار میگیرد.